Αστέρι της Ευχής

Ένα χάρτινο Αστέρι προσφέρει χαρά στα  παιδιά που παλεύουν για τη ζωή τους!

Δεκαέξι χρόνια συμπληρώνει φέτος το πρόγραμμα “Αστέρι της Ευχής”, που υλοποιείται σε όλα τα σχολεία με το μήνυμα “Τα υγιή για τα άρρωστα παιδιά”, δίνοντας τη δυνατότητα στα παιδιά  , να αποκτήσουν το δικό τους  Αστέρι με τη συμβολική δωρεά των €2! και να βοηθήσουν παιδιά που πάσχουν από σοβαρές ασθένειες.

 Ένα χάρτινο Αστέρι στο πίσω μέρος του οποίου τα παιδιά μπορούν  να γράψουν τη δική τους  Ευχή. Το Make-A-Wish (Κάνε-Μια-Ευχή Ελλάδος)  εκπληρώνει Ευχές παιδιών που πάσχουν από σοβαρές και απειλητικές ασθένειες, ενισχύοντας τον αγώνα τους με χαρά, δύναμη και ελπίδα.

Μέσα από τη δύναμη της συμβολικής αυτής προσφοράς, τα παιδιά μπορούν να διαμορφώσουν από νωρίς μια στάση ζωής, αναγνωρίζοντας ότι η τύχη να είμαστε υγιείς δημιουργεί την ηθική υποχρέωση να μεριμνούμε για τους άλλους και ειδικά για τα παιδιά που δοκιμάζονται.

Το “Αστέρι της Ευχής” ως μήνυμα αισιοδοξίας δίνει την ευκαιρία σε όλους να προσφέρουν την αγάπη τους. 

Σκοπός του προγράμματος, είναι να προάγει την έννοια του εθελοντισμού και να διδάξει την αξία της προσφοράς.

Το σχολείο μας θέλοντας να αναδείξει αλλά και να ενισχύσει τη σημασία του εθελοντισμού  συμμετείχε στο πρόγραμμα “Αστέρι της Ευχής.

Την πρωτοβουλία είχε η εκπαιδευτικός του σχολείου Ελίνα Στυλιανίδη.

 Στο πλαίσιο του προγράμματος μαθητές και  εκπαιδευτικοί του σχολείου:

• αγόρασαν ο καθένας το δικό του αστεράκι
•  έγραψαν τις δικές τους ευχές προς τον Άγιο Βασίλη
• έφτιαξαν  χριστουγεννιάτικα δέντρα με τις ευχές τους

   Να είχα ένα σκύλο

    Χρίστος –Αλεξία

     Να μην υπήρχε     σχολείο Νικόλας   

  

    Να είχα psp    Μάριος

  Να ήταν κάθε μέρα Σάββατο     Ανθή

  Να μη μας χαλάσει το οχυρό   μας ο Παντελής   
Ανδρέας , Μάξιμος

Να πετάω για να δω όλο τον κόσμο    Μελπομένη

Όλα τα παιδιά του κόσμου θα ήθελα να είναι υγιή και αγαπημένα Κωνσταντίνα

Να είμαι πλούσιος  Βαγγέλης        Να δω πραγματικά τον Άγιο Βασίλη    Βασιλική

Να έκανα ένα ταξίδι μαζί σου    Ζαχαρούλα

Να ερχόμουν μαζί σου για να μοιράσουμε τα δώρα   Γεωργία Π.

Να μην υπήρχε η βία, να υπήρχε η αγάπη   Σοφία

Να δω έναν τάρανδο    Κατερίνα             Να μου φτιάξουν το psp    Θάνος 

Όλοι να βλέπουμε τη φωτεινή πλευρά της ζωής   Μαριαλένα 

Να ήταν συνέχεια Χριστούγεννα  Φίλιππος

Να υπήρχαν λεφτά για δώρα στα παιδιά που δεν μπορούν να τα έχουν    Ανδριάννα

Να μας ξυπνήσεις όταν έρθεις να αφήσεις τα δώρα και να μας δώσεις μια αγκαλιά Βικτώρια

Να γίνει ο κόσμος καλύτερος   Ελενίκη

Να ήμουν ο θεός της θάλασσας  Γρηγόρης

    Να πήγαινα πολλά ταξίδια με λίγα χρέη   Κυριακή

Να ήταν όλοι χαρούμενοι    Μανώλης        

  Να μου φέρεις καλή τύχη    Μοσχονάς

Να αγαπάς εμένα και την οικογένειά μου Γεωργία Κ.

Υγεία και αγάπη για όλο τον κόσμο     Ελίνα

πρόσκληση

κρόκος ζαφορά

κρόκος    ζαφορά   azafran  saffran     zaferano    crocus  cartwrightianus   crocus turnefortii

κρόκος του Καρτράιτ ,Άγιοι Ακίνδυνοι,Πάρος

     Στα μέσα του φθινόπωρου        ένα  μικρό άγριο κρινάκι , 
   ο  κρόκος, κάνει  την        εμφάνισή του. Ο κρόκος  ανήκει στην οικογένεια των  ιριδωδών. Πολυετές και   βολβόριζο φυτό. Ανθίζει από  τον Οκτώβριο μέχρι τον   Δεκέμβριο. Προτιμάει   παραθαλάσσιες περιοχές και   ανηφορίζει το πολύ μέχρι  τα 650 μέτρα. Έχει άνθη μοβ ή  λευκά με σκούρες ραβδώσεις,  τα οποία αποτελούνται από  έξι στήμονες, τον ύπερο και τα πέταλα. Ο ύπερος του είναι μεγάλος και χωρίζεται σε επιμήκη στίγματα, που δίνουν το σαφράν, όπως ονομάζεται παγκοσμίως, παραφθορά της αραβικής λέξης Zafaran που σημαίνει κίτρινο. Στην καρδιά του κρύβει τρεις στήμονες σε βαθύ πορτοκαλί χρώμα – το πολύτιμο μπαχαρικό κρόκος, ή σαφράν ή ζαφορά.Στη χώρα μας έχουν καταγράφει περίπου 20 είδη. Ενδημικός της Νότιας Ελλάδας με ευρεία εξάπλωση στις Κυκλάδες και στην Κρήτη, είναι δημοφιλής από την αρχαιότητα. Ανθίζει το φθινόπωρο στις νοτιότερες περιοχές και έπειτα το χειμώνα την άνοιξη και το καλοκαίρι στα πιο βόρεια και ορεινά. Οι κρόκοι που δίνουν το πολύτιμο μπαχαρικό είναι οι φθινοπωρινοί.

κρόκος ,Άγιοι Ακίνδυνοι,Πάρος

Ετυμολογικά, η ονομασία «κρόκος» προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη«κροκή», το νήμα που υφαίνεται στον υφαντικό ιστό. Στη Μ. Ασία,στο Αιγαίο και στις Κυκλάδες, στα νεότερα χρόνια, ονομάστηκε ζαφορά. Ανάλογα με την χρήση του είναι άρτυμα, χρωστική ύλη που δίνει ένα λαμπερό κίτρινο χρώμα ή φάρμακο.

κροκοσυλλέκτριες,Ακρωτήρι Θήρας 

Η χρήση του κρόκου και ειδικά των στιγμάτων του άνθους, ως άρωμα, φαρμακευτικό και κίτρινο βαφικό υλικό μαρτυρείται στην τέχνη της εποχής, καθώς και σε γραπτά κείμενα Γραμμικής Β. Πράγματι υπήρξε βασικό ζωγραφικό στοιχείο σε τοιχογραφίες και αγγεία.Ως διακοσμητικό μοτίβο υπάρχει σε πολλέςς τοιχογραφίες από  τον «μινωικό» και «κυκλαδικό» πολιτισμό. Διάσημη είναι η τοιχογραφία με της κροκοσυλλέκτριες (16ος αιώνας π.Χ.) από το Ακρωτήρι της Θήρας.Στη τοιχογραφία της Σαντορίνης 4 γυναίκες με πολύχρωμες ενδυμασίες μαζεύουν κρόκους. Το φόντο είναι ένα λιβάδι με κρόκους, το τοπίο βραχώδες και οι κρόκοι παντού, ακόμα και στον αέρα, με έντονα σχεδιασμένους τους στήμονές τους. Οι ειδικοί θεωρούν ότι στην τοιχογραφία απεικονίζεται το φυτό Crocus Sativus ή το φυτό Crocus Cartwrightianus, με πιο πιθανό το Crocus Sativus το οποίο ευδοκιμεί στα νησιά των Κυκλάδων και στην ηπειρωτική Ελλάδα και ανθίζει το φθινόπωρο. 

κρόκος ,Άνδρος

Στα νησιά των Κυκλάδων, στη Σίκινο, στη Σαντορίνη, στη Φολέγανδρο, στην Αστυπάλαια, στην Ανάφη,αργά το φθινόπωρο, οι γυναίκες μαζεύουν τη ζαφορά από τους λόφους, τη στεγνώνουν στη σκιά και την κλείνουν στα βαζάκια τους. 

Κάπου-κάπου ανοίγουν και βγάζουν  μια πρέζα για να αρωματίσουντο φαγητό, για να χρωματίσουν και να νοστιμίσουν τα πασχαλινά γλυκίσματα, για το Άγιο Μύρο .

κρόκος ,Άγιοι Ακίνδυνοι,Πάρος

 Το Πάσχα είναι η γιορτή της ζαφοράς με το κατακίτρινο, το λαμπερό της χρώματα που φωτίζει τη μεγαλύτερη γιορτή - τη Λαμπρή. Ζαφοριστό ψωμί, κουλούρες, λαμπρόπιτες, παξιμαδάκια και τα καλά τα μεγάλα κουλούρια ή παξιμάδια. Αν και σήμερα σε κάποια νησιά δεν συνεχίζεται αυτή η παράδοση, η πολυτιμότητα του κρόκου, η ξεχωριστή γευστική του ταυτότητα και το φωτεινό του χρώμα του είναι πανάρχαια γνώση στην Ελλάδα. Ύλη εκλεκτή, όχι μόνο για τις “κροκατομαγειρείες”, πρόκειται για φυτό που η συλλογή του συνοδεύονταν από τελετουργίες, φορτισμένο με συμβολισμούς και μύθους για τις πολύτιμες ιδιότητές του.

Ο άγριος πρόγονος του καλλιεργήσιμου είναι ο κρόκος του Καρτράιτ (cartwrightianus). Ο άγγλος πρόξενος στην Κωνσταντινούπολη Καρτράιτ έστειλε ένα τέτοιο κρόκο από την Τήνο στον βοτανολόγο Χέρμπερτ, ο οποίος δημοσίευσε την επιστημονική του περιγραφή και για να τιμήσει τον… πρόξενο έδωσε στο φυτό τ’ όνομά του. Ο καρτραϊκός κρόκος είναι ίδιος με τον ήμερο αλλά πιο μικρός.

κρόκος του Τουρνεφόρ (turnefortii),Θαψανά, Πάρος 

Ο κρόκος του Τουρνεφόρ (turnefortii) είναι αυτός που κατ’ εξοχήν ονομάζεται ζαφορά στις Κυκλάδες. Ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του γάλλου βοτανολόγου Πιτόν ντεΤουρνεφόρ που περιέγραψε πολλά φυτά του Αιγαίου γύρω στο 1700. Ο τουρνεφόρτιος κρόκος ανθίζει από Σεπτέμβριο μέχρι Νοέμβριο σε Δωδεκάνησα, Κρήτη, Κυκλάδες και Ύδρα σε πετρώδεις τοποθεσίες, ρωγμές βράχων και φρυγανότοπους, 

από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι τα 650 μέτρα. 

Πυκνώς φυόμενος ο κρόκος απαντά εις τας νήσους, Σύρον, Τήνον, Μύκονον, Δήλον και Ρηγείαν, ένθα συλλέγονται υπό των νησιωτών τα στίγματα των ανθέων του προς εμπορίαν» (Γεννάδιος, Λεξικόν Φυτολογικόν 1914).

κρόκος ,Άγιοι Ακίνδυνοι,Πάρος

Ο κρόκος,ακριβό μπαχαρικό, με πικρή γεύση, χρησιμοποιείται σε πολύ μικρή ποσότητα – μόλις 2-3 κλωστές ή λίγη σκόνη. Σήμερα, η βιομηχανία δεν μπορεί να αντισταθεί στην μοναδικότητα του και τον χρησιμοποιεί για το χρωμάτισμα τροφίμων και γλυκών. Η φαρμακευτική χρησιμοποιεί τις θεραπευτικές ιδιότητες του κρόκου καθώς είναι φυτό τονωτικό, αντιθρομβωτικό, αντιοξειδωτικό και αντικαρκινικό.

Η συλλογή του κρόκου είναι δύσκολη και επίπονη. Τα στίγματα αποξηραίνονται στη σκιά για να μη χαθούν τα αιθέρια έλαιά τους και η βαφή και αποθηκεύονται σε σκουρόχρωμα γυάλινα δοχεία. Ένας από τους λόγους που ο κρόκος είναι τόσο ακριβός είναι ότι για να προκύψει 1 κιλό στιγμάτων απαιτούνται 150-170.000 άνθη. Όμως, η βαφή που δίνουν είναι τόσο δυνατή που μόλις 1 γραμμάριο της χρωστικής του κρόκου αρκεί για να μετατρέψει σε κίτρινο 100 κιλά νερό! 

Στη Λογοτεχνία 

Ανδριάννα 

Ο Όμηρος στην Ιλιάδα αναφέρει:

 “Ηώς μεν κροκόπεπλος εκίδνατο πάσα επ' αίαν” (Θ,1,Τ,1) 

Η κροκόπεπλος Ηώς απλώθηκε σ' όλη τη γη, ξημέρωσε δηλαδή μια καινούρια μέρα.

Ο Κώστας Βάρναλης στο ποίημα του "Οι μοιραίοι"

Ήλιε και θάλασσα γαλάζια 

και βάθος του άσωτ' ουρανού!

Ω! της αυγής κροκάτη γάζα

γαρούφαλα του δειλινού,

λάμπετε,σβήνετε μακριά μας 

χωρίς να μπείτε στην καρδιά μας! 

Οι μαθητές της Στ' τάξης σκάρωσαν ένα λίμερικ με θέμα  τη ζαφορά. 

Γεωργία

Τα λίμερικ, είναι ποιήματα με πέντε στίχους , ελεύθερο θέμα και αστείο περιεχόμενο και καταγωγή από την Αγγλία. Στο βιβλίο της Γλώσσας της Στ' τάξης, περιέχονται λίμερικ του σπουδαίου Έλληνα ποιητή Γιώργου Σεφέρη.

Γεωργία

Ήταν στα Θαψανά της Πάρου μια φορά

μια γριά που βρήκε τόνους ζαφορά

Έπεσε ξαφνικά σε μια σπηλιά

Χάθηκε η ζαφορά σκοτώθηκε η γριά

Από τα Θαψανά. Πώ πώ τι συμφορά!

Η Χλωρίδα των Κυκλάδων

Καμπανούλα, Πάρος, Θαψανά

Η ελληνική γη διαθέτει μια εξαιρετικά πλούσια χλωρίδα, με περίπου 5.700 είδη ανωτέρων φυτών (όταν η Μ. Βρετανία φιλοξενεί 2.200 είδη και η Δανία 1.300). Ταυτόχρονα, στην Ελλάδα ζει ο μεγαλύτερος αριθμός ενδημικών ειδών (δηλαδή φυτά που απαντώνται μόνον εντός των συνόρων της). Περίπου 750 είδη, όταν η Ισπανία (εξαιρώντας τις Καναρίους Νήσους) διαθέτει περίπου 500 ενδημικά, έχοντας όμως τετραπλάσια έκταση.

Οι Κυκλάδες χάρη στη μορφολογία του εδάφους, στην τοπογραφία και στην ποικιλία των πετρωμάτων παρουσιάζουν μεγάλο πλούτο στη χλωρίδα τους.   

 Τα νησιά των Κυκλάδων  αποτέλεσαν από πολύ νωρίς  πόλο έλξης για όσους ασχολούνται με τη βοτανική, ερασιτέχνες και επιστήμονες.Για το λόγο αυτό οι Κυκλάδες είναι από τις καλύτερα μελετημένες περιοχές όσον αφορά στη χλωρίδα.

  Η χλωρίδα των Κυκλάδων αποτελείται από περίπου περίπου 1.640 φυτικά είδη (Tan & Ιατρού, 2001) και είναι η πλουσιότερη από οποιαδήποτε άλλη περιοχή ίσης έκτασης στην Ευρώπη. 

Σχινάρι, Πάρος, Κουκουμαυλές

Περιλαμβάνει επίσης  σημαντικό αριθμό ελληνικών ενδημικών φυτών (περίπου 145).

Από τα αυτοφυή φυτά που έχουν καταγραφεί στις Κυκλάδες :

• 150 είδη περιλαμβάνονται σε καταλόγους απειλούμενων ειδών που προστατεύονται από την ελληνική νομοθεσία ενώ 14 είδη περιλαμβάνονται στο "Κόκκινο βιβλίο των Σπάνιων και Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας" (Ελληνική Βοτανική Εταιρεία, Πάτρα 2009)

Αλυσαριά, Πάρος, Άγιοι Ακίνδυνοι

Πρόκειται για τα: Alyssum tenium, Anthyllis splendens, Bupleurum aira, Campanula laciniata, Campanula reiseri,Campanula sartorii, Eryngium amorginum, Erysimum naxense, Erysimum senoneri, Galanthus ikariae, Helichrysum amorginum, Medicago heyniana, Pimpinella pretenderis, Silene holzmannii. Chenopodium alba L.

Η σημερινή χλωρίδα των νησιών  δεν είναι βέβαια ίδια με εκείνη που υπήρχε στο παρελθόν  αλλά είναι αποτέλεσμα  διαδοχικών μεταβολών. 

 Η απομάκρυνση των κατοίκων από τη γεωργία, τη μελισσοκομία και την κτηνοτροφία προκαλεί σημαντικά προβλήματα στο περιβάλλον.  Ενέργειες χωρίς μελέτη και εκτός κλίμακας στρέφονται πλέον εναντίον της περιβαλλοντικής ισορροπίας. 

Η έντονη οικοδομική δραστηριότητα και η "οκιστική πίεση " που αυτή προκαλεί,προβληματίζει για τη δυνατότητα διατήρησης αυτής της υψηλής βιοποικιλότητας.

Κρόκος, Πάρος, Θαψανά

Είναι σημαντικό  να συνειδητοποιήσουμε  τον πλούτο της χλωρίδας των Κυκλάδων και να προστατεύσουμε αυτό το μοναδικό στην ανατολική Μεσόγειο περιβάλλον.

Δεν αρκεί η καταγραφή των απειλούμενων και σπάνιων φυτών  ούτε οι νόμοι που έχουν θεσπιστεί από την Πολιτεία,  για την προστασία τους.

Η ευαισθητοποίηση και η συνδρομή του Έλληνα πολίτη , των ΄νέων ανθρώπων είνια ο τρόπος για τη διάσωση των αυτοφυών φυτών του τόπου μας.

Πάρος, Αγία Ειρήνη

 Οι κύριες απειλές για τα ελληνικά φυτά είναι:

• η ανεξέλεγκτη  υπερβόσκηση
• οι ανθρώπινες δραστηριότητες για την υποτιθέμενη ανάπτυξη, που τελικά καταλήγουν να καταστρέφουν τη φύση 
•  η κλιματική αλλαγή
• καθώς και η κακοποίηση της φύσης λόγω τουριστικής «αξιοποίησης».

   

        Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι, όπως έλεγε ένα παλιό σύνθημα του WWF,
                                              «Η εξαφάνιση είναι για πάντα»!

Άδεια σχολεία

 Ο Χριστόφορος Δουλγέρης είναι εικαστικός φωτογράφος.  Στο τελευταίο του πρότζεκτ φωτογραφίζει εγκαταλελειμμένα σχολεία σε όλη την Ελλάδα και διαπραγματεύεται την εικόνα από χώρους εκπαίδευσης του «λόγου» με την ευρεία έννοια.

«Φωτογραφίζω στην πλειοψηφία τους σχολεία εγκαταλελειμμένα, σχολές και οποιοδήποτε ίδρυμα έχει σχέση με την ιστορία της Ελληνικής εκπαίδευσης. Αντλώ τις πληροφορίες μου από το ίντερνετ, την ιστορική έρευνα από βιβλιοθήκες, δημόσια έγγραφα, δημόσια αρχεία και από απλές αφηγήσεις. Το κομμάτι της έρευνας είναι ένα κομμάτι τέχνης από μόνο του», λέει.

«Δεν κάνω μια καταγραφή με μια φωτογραφική μηχανή, έτσι απλά σαν περαστικός. Υπάρχει μια τυπολογία που ακολουθώ, και ένα ένστικτο που εμπιστεύομαι και δεν με έχει ξεγελάσει. Δεν φωτογραφίζω τα λαμπερότερα σχολεία αλλά αυτά στα οποία η ιστορία έχει αφήσει ένα αποτύπωμα. Πολλά από τα σχολεία που φωτογραφίζω έχουν κλείσει για γεωλογικούς λόγους και άλλα κλείσανε μετά από έναν πόλεμο. Τελευταία πολλά κλείνουν λόγω έλλειψης μαθητών ή δασκάλων. Κάθε σχολείο έχει την δική του ιστορία και ο καθένας από μας έχει μία ιστορία από το σχολείο.

Μέχρι στιγμής έχω ταξιδέψει στην Κρήτη, το Ιόνιο, τις Κυκλάδες, την βόρεια Ελλάδα, τη Στερεά Ελλάδα. 

Όταν φωτογραφίζω αυτά τα σχολεία παρά το τραγικό γεγονός της εγκατάλειψης, εισπράττω μία εικόνα τόσο αγέρωχη που κουβαλάει πολλές καλές και θετικές σκέψεις. Τα σχολεία έχουν να μας διηγηθούν αρκετά για την ιστορία μας και την καταγωγή μας. Το πρόσφατο παρελθόν μας, τους πολέμους και τα κομμάτια της ιστορίας που δεν έχουμε διδαχθεί.

Ο φωτογράφος  πέρασε από την Πάρο και φωτογράφισε το εγκαταλελειμμένο σχολείο των Σωτήρων.Το σχολείο παρέμεινε ανοιχτό για περίπου τέσσερις δεκαετίες (1948- 1986). Έκλεισε όταν  ο αριθμός των μαθητών είχε μειωθεί . Το κτίριο, καθως και ο περιβάλλων χώρος , με κυπαρίσια και πευκοδάσος που οι παλιοί μαθητές του σχολείου είχαν φυτέψει, είναι ιδιοκτησίας του Δήμου Πάρου. Βρίσκεται κοντά στην Παροικιά. 

Το παλιό σχολείο θα μπορούσε να αξιοποιηθεί με τη δημιουργία   Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης .Το σχολείο με τον τρόπο αυτό θα "ζωντάνευε" και θα   "γέμιζε" πάλι με μαθητές.Αποτελεί στοιχείο   πολιτισμού και δείγμα ευαισθησίας όχι φυσικά η εγκατάλειψη, αλλά η αξιοποίηση των σχολείων που έχουν κλείσει.Πριν από περίπου δύο  χρόνια  κάτοικοι της περιοχής των Σωτήρων, μεταξύ αυτών και παλιοί μαθητές του σχολείου, αλλά και άνθρωποι ευαισθητοποιημένοι, προσπάθησαν να βρουν τον τρόπο να συμμαζέψουν και να "ζωντανέψουν" το χώρο . Δυστυχώς όμως  το σχολείο παρουσιάζει την ίδια  απογοητευτική εικόνα εγκατάλειψης.

Υ.Γ.  Οι φωτογραφίες από το σχολείο  των Σωτήρων είναι του εικαστικού φωτογράφου Χ.Δουλγέρη.

κίτρινη πούλα Sternbergia lutea

 Sternbergia lutea , Στερνμπέργκια η κίτρινη, lily-of-the-field, winter-daffodil

κίτρινη πούλα,Μαράθι Πάρου

Με τις πρώτες βροχές, μαζί με το κυκλάμινο,φυτρώνει ανάμεσα στα βράχια, το κίτρινο κρινάκι του φθινοπώρου. Στις Κυκλάδες το λένε κίτρινη πούλα. 

                                            άλλες ονομασίες 

   ξυνάκι    κρινάκι    αγριόκρινος     αγριολαλές   κίτρινη στερνμπέργκια

Πολυετής βολβώδης πόα. Το λουλούδι μοιάζει με αυτό του κρόκου. Τα άνθη της στερνμπέργκιας είναι κίτρινα, με 6 πέταλα και 6 ανθήρες που καταλήγουν σε καφετιά στίγματα.Τα φύλλα του εμφανίζονται μαζί με το άνθος ή λίγο αργότερα.

 κυκλάμινα και κίτρινες πούλες,΄Αγιος Μηνάς

Απαντά σε βραχώδεις, ξηρές θέσεις, στην Β. και Α. Μεσόγειο (στη Γαλλία δεν είναι αυτοφυές) και στην Τυνησία. Αμέσως μετά την πρώτη βροχή αρχίζουν να ξεπετάγονται μέσα από τη γη οι «στερνμπέργκιες», που η λαϊκή τους ονομασία είναι «κίτρινα κρινάκια». Μέσα από τα βράχια και στις πολύ πετρώδεις περιοχές, βγαίνει η ελληνική ποικιλία της «σικελικής στερνμπέργκιας» (Sternbergia sicula var. Graeca). Στα παλιά χωράφια και τους ελαιώνες ανθίζει λίγο αργότερα η «κίτρινη στερνμπέργκια» (Sternbergia lutea) σε μπουκέτα και με μεγαλύτερα άνθη.

Στη Λογοτεχνία 

Ἡμερολόγια Ἐξορίας

2 Νοεμβρίου

Ὁ Μῆτσος πῆρε σήμερα ἕνα γράμμα ἀπ᾿ τὴ Σκόπελο.
Ἡ Ἀντιγόνη γράφει: «Τὸ νησιώτικο φθινόπωρο
γέμισε κίτρινα κρινάκια.
Καημένε Μῆτσο - λέει - δὲ θὰ τὰ θυμᾶσαι κεῖνα τὰ κρινάκια·
δὲ σκάμπαζες ποτέ σου ἀπὸ βοτανική».
Ὁ Μῆτσος
σκούπισε τὰ γυαλιά του, ξαναδιάβασε τὸ γράμμα. Δίπλα του παρατημένο στὶς πέτρες τὸ «Ἐγχειρίδιο Φαρμακολογίας».
Χαμογελάει ὁ Μῆτσος. Βγάζει πάλι τὰ γυαλιά του. Δὲν τὰ σκουπίζει.
Θέλω νὰ γράψω ἕνα ποίημα γιὰ τὸ Μῆτσο
ὄχι μὲ λέξεις
ὅλο με κίτρινα κρινάκια.

Γιάννης Ρίτσος 1948

Εδώ Πολυτεχνείο!

  "Εδώ Πολυτεχνείο" έλεγε μία φίλη μου στον πομπό. Είναι 16 Νοεμβρίου 1973. Όλοι φωνάζουμε συνθήματα:
"Κάτω ο Παπαδόπουλος" "Κάτω η Χούντα" "Ψωμί,παιδεία,ελευθερία" Είμαστε σκαρφαλωμένοι στις πόρτες.Όλοι μιλάνε στο ραδιόφωνο.Λίγο πριν τις δώδεκα μας ζήτησαν να φύγουμε αλλά εμείς τους είπαμε: "με κάποιους όρους".Αυτοί αρνήθηκαν. Πήγε δώδεκα.Οι διαδηλωτές φωνάζουν ακόμα πιο δυνατά.Κάποιοι μας βοήθησαν να βάλουμε εμπόδια στους δρόμους για να μην εισβάλουν οι στρατιωτικοί. Κοντεύει μία και τέταρτο και το τανκ πλησιάζει.Ήρθε, έριξε την πόρτα.Σκοτώθηκε η καλύτερή μου φίλη.Έπιασαν τον αδερφό μου.Όλοι είμαστε αναστατωμένοι, δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε. Φοβόμαστε!!! 

                                                                                                                              Γεωργία Κρητικού

Εγώ ήμουν έξω,στο προαύλιο,πάνω στα κάγκελα και φώναζα κάποια συνθήματα: "Ψωμί,παιδεία,ελευθερία" "Δημοκρατία" "Κάτω ο Παπαδόπουλος" "Κάτω η Χούντα".Θυμάμαι ότι μας έφερναν φαγητό,νερό,τσιγάρα και ότι μας ζήτησαν να βγούμε. Τους είπαμε ότι θα βγούμε με κάποιους όρους αλλά αυτοί τους αρνήθηκαν.Έτσι καθίσαμε μέσα κι αντισταθήκαμε ακόμη περισσότερο.Αλλά ξημερώματα Σαββάτου της 17ης Νοεμβρίου 1973 συνέβηκε το αδιανόητο που κανείς δεν το περίμενε. Να μπουν μέσα στο Πολυτεχνείο. Μας επιτέθηκαν με το τανκ. Μια μαυρομάλλα κοπέλα, με μακριά μαλλιά, την πλάκωσε η καγκελόπορτα, όταν την έριξε το τανκ.Τότε έπιασαν αρκετούς αλλά ευτυχώς δεν μ ' έπιασαν γιατί πρόλαβα κι έφυγα τρέχοντας απ' έξω.

                                                                                                                  Ανδριάννα Ρούσσου

Ήταν παραμονές της 17ης Νοέμβρη και ο ραδιοφωνικός σταθμός των εξεγερμένων φοιτητών του Πολυτεχνείου καλούσε όλους τους Αθηναίους να ξεσηκωθούν ενάντια στην δικτατορία του Παπαδόπουλου .Πλήθος κόσμου συγκεντρώνεται στα Προπύλαια και στους γύρω δρόμους.Παντού ακούγονται συνθήματα όπως "Ψωμί,Παιδεία, Ελευθερία".Αρχίζουν να φτάνουν τα πρώτα τανκς.Επικρατεί βία,ξυλοδαρμοί,συλλήψεις και χρήση χημικών.Όμως ο λαός το είχε πάρει απόφαση να ανατρέψει το καθεστώς και να επικρατήσει η Δημοκρατία.Ξαφνικά ένα τανκ φτάνει μπροστά στην πύλη του Πολυτεχνείου γκρεμίζοντας την και σκοτώνοντας τους φοιτητές που ήταν πάνω της. Αυτή ήταν η αιτία της ανατροπής του καθεστώτος και η επικράτηση της δημοκρατίας.

                                                                                                                     Γεωργία Παντελαίου

κυκλάμινο

 το κυκλάμινο. ένα από τα ομορφότερα αγριολούλουδα, είναι το λουλούδι που ξεχωρίζει  κατά το μήνα Νοέμβριο.  

 άλλες ονομασίες    

                             σκυλάκι, τουρκάκι, λαγόψωμο, λαγουδάκια, κυκλαμιές, κοτταρίδες, κολλιτσίνια, τρικλαμίδες‘’αυτιά του λαγού’’ στην Κέρκυρα, ‘’λουλάδες’’ στην Κάσο,  χοιρόψωμο επειδή τις ρίζες του τις τρώνε τα γουρούνια. 
Στην Κύθνο τα λένε αγριοπατάτες του σκίνου.   

Τα κυκλάμινα, οι κρόκοι, τα κολχικά, και λίγο μετά οι ανεμώνες, είναι τα πρώτα αγριολούλουδα, που φυτρώνουν και ανθίζουν  με τις πρώτες βροχές του φθινοπώρου.

Στην Ελλάδα συναντώνται 5 αυτοφυή είδη.Στην Πάρο φυτρώνει το Κυκλάμινον το γραικόν (Cyclamen graecum) το οποίο απαντάται μόνο στην ηπειρωτική και νησιωτική Ελλάδα και την Κρήτη και φτάνει μέχρι τα παράλια της Τουρκίας και της Κύπρου.

Τα κυκλάμινα είναι ποώδη πολυετή φυτά,  με πλατυσμένο κονδυλόμορφο βλαστό (η πατάτα του είναι ο βλαστός του)  και έρπουσες ρίζες.  Έχει   μικρό ύψος και ωραία καρδιόσχημα  φύλλα, σκούρα πράσινα στο επάνω μέρος και  συνήθως κοκκινωπά στην κάτω επιφάνεια,  με μακριούς μίσχους. Τα λουλούδια του  είναι ρόδινα, λευκά, μωβ ή πορφυρά  με  πολύ  μακρύ ποδίσκο και γέρνουν προς τα κάτω.

 Το αρχαίο του όνομα ήταν «κυκλάμινος» κατά τον Θεόφραστο και μάλλον  η ονομασία τους  οφείλεται στον κυκλικό τρόπο με τον οποίο τυλίγονται οι μίσχοι των φύλλων του.
Ετυμολογικά η λέξη προέρχεται από την λέξη «κύκλος» (πρβλ. σησάμινος, συκάμινος).

Στην αρχαιότητα τα κυκλάμινα ήταν γνωστά και ως ‘’κισσόφυλλα’’, λόγω της ομοιότητας των φύλλων τους με εκείνα του κισσού, αλλά και ως ‘’χελώνια’’, επειδή το σχήμα του βολβού της ρίζας τους παραπέμπει σε χελώνα.

Πολλά κυκλάμινα και κίτρινες πούλες υπάρχουν κοντά στο μοναστήρι του Άγιου Μηνά.

       Στη λογοτεχνία

Κυκλαδινό κυκλάμινο/ στου βράχου τη σχισμάδα/ πού βρήκες χρώματα κι ανθείς/ πού μίσχο και σαλεύεις. -

Μέσα στο βράχο σύναξα/ το γαίμα στάλα στάλα/ μαντήλι ρόδινο έπλεξα/ κι ήλιο μαζεύω τώρα

Μικρό πουλί μικρό πουλί τριανταφυλλί,δεμένο με κλωστίτσα,

με τα σγουρά φτεράκια του στον ήλιο πεταρίζει

Κι αν το τηράξεις μια φορά θα σου χαμογελάσει

 κι αν το τηράξεις δυο και τρεις θ' αρχίσει το τραγούδι

   Γ.Ρίτσος, Δεκαοχτώ Λιανοτράγουδα της Πικρής Πατρίδας

  

Εκεί που φύτρωνε φλισκούνι κι άγρια μέντα

 κι έβγαζε η γη το πρώτο της κυκλάμινο

τώρα χωριάτες παζαρεύουν τα τσιμέντα

και τα πουλιά πέφτουν νεκρά στην υψικάμινο.

                                              Νίκος Γκάτσος