ΣΤΕΡΝΕΣ, ΚΡΗΝΕΣ, ΠΗΓΑΔΙΑ,μνημεία νερού στην Πάρο

 "Σβήνοντας κανείς ένα κομμάτι από το παρελθόν, σβήνει κι ένα κομμάτι από το μέλλον"
                                                                                                                                        Γ.Σεφέρης
    Ένα ταξίδι στις στέρνες, τα πηγάδια ,τις κρήνες, μνημεία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής.


  Τα νησιά των Κυκλάδων υπέφεραν από λειψυδρία πολύ πριν οι κλιματικές αλλαγές κάνουν αισθητό το πρόβλημα του νερού στην Ελλάδα.
 Στις Κυκλάδες οι κάτοικοι πάντα σέβονταν το νερό,δεν το σπαταλούσαν  και φρόντιζαν για την εξοικονόμηση του με κάθε τρόπο.
  Επίσης γνώριζαν ότι το νερό ήταν κοινωνικό αγαθό, δηλαδή για όλους, γι' αυτό και το μοιράζονταν.
 Οι Κυκλαδίτες εκτιμώντας την αξία του νερού ανέπτυξαν τεχνικές για τη συγκέντρωση, αποθήκευση και διανομή του.

•  στα χωράφια τους έφτιαχναν αναβαθμίδες ,δηλαδή ξερολιθιές όπως τις ονομάζουμε,για να συγκρατούν από τη μια  τα χώματα και από την άλλη το νερό, πολύτιμο κι απαραίτητο για τις καλλιέργειες.
• φρόντιζαν για τη συλλογή του νερού. Έφτιαχναν στέρνες, πηγάδια αλλά και κρήνες,δηλαδή βρύσες που βρίσκονταν σε δημόσιους χώρους και που ο καθένας μπορούσε να χρησιμοποιήσει το νερό.

 Η Πάρος είναι από τα τυχερά νησιά των Κυκλάδων. Έχει πλούσιο υδροφόρο ορίζοντα,πολλές πηγές και πηγάδια.

Στο νησί υπάρχουν πολλές ανοιχτές στέρνες,κατασκευασμένες τον προηγούμενο κυρίως αιώνα, που  μάζευαν τα νερά των  πηγών .

 Στις  στέρνες μάζευαν κάθε σταγόνα νερού.

Το νερό το χρησιμοποιούσαν για την καθημερινή λάτρα στο σπίτι και για πότισμα.Με αγωγούς το νερό κατέληγε στο χωράφι.

ΣΤΕΡΝΑ ΣΤΙΣ ΠΕΤΑΛΟΥΔΕΣ

Οι στέρνες φτιάχνονταν συνήθως από πέτρες,υλικό που μπορεί να βρει κανείς εύκολα στα νησιά και από τσιμεντοκονία. Η τσιμεντοκονία, ένα μείγμα από τσιμέντο και άμμο, ήταν απαραίτητη για τη στεγανοποίηση της στέρνας,δηλαδή για να μην υπάρχει διαρροή νερού.Κοντά στις στέρνες η βλάστηση ήταν πλούσια.

ΠΗΓΑΔΙ - ΚΩΣΤΟΣ

Κοντά στις πηγές ή και στις στέρνες υπήρχαν μαρμάρινες σκάφες ή γούρνες για να πλένουν οι γυναίκες τα ρούχα.
Στο Πηγάδι, στον Κώστο συνήθιζαν να απλώνουν τα ρούχα στον απέναντι τοίχο για να στεγνώσουν.

ΠΗΓΑΔΙ - ΚΩΣΤΟΣ

Υπήρχαν επίσης και ποτίστρες για τα ζώα.

ΠΗΓΑΔΙ ΣΤΟΝ ΚΩΣΤΟ

  






Τα πηγάδια φτιάχνονταν από 
μάστορες που ήξεραν την τέχνη αυτή .Είχαν σχήμα  κυλινδρικό και μπορεί να έφταναν σε βάθος μέχρι και 15 μέτρα . Ήταν χτισμένα περιφερειακά   με πέτρα.

ΜΑΓΓΑΝΟΠΗΓΑΔΟ ΣΤΟΝ ΚΡΙΟ

Για να αντλήσουν το νερό χρησιμοποιούσαν   κουβά και σκοινί που ή το τραβούσαν  με το χέρι ή με βαρούλκο, κοινώς σβία. Χρησιμοποιούσαν ακόμα και το  μαγγάνι, το οποίο έσερνε κυκλικά  γάιδαρος ή μουλάρι .                                                                                              

ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΤΡΕΙΣ ΒΡΥΣΕΣ ΤΟΥ ΜΑΥΡΟΓΕΝΗ

Ο Νικόλαος Μαυρογένης γεννήθηκε στα Μάρμαρα της Πάρου το 1735. καταγόταν από πλούσια οικογένεια. Ως  ηγεμόνας της Μολδοβλαχίας ,  ο Μαυρογένης έκανε δωρεές στην Πάρο , σε ναούς, μοναστήρια αλλά και σε  συμπολίτες του.

Επειδή στην Πάρο εκείνα τα χρόνια υπήρχε  σοβαρό πρόβλημα νερού , έκανε δωρεά επίσης  τις  τρεις βρύσες που υπάρχουν στην αγορά της Παροικιάς.

  Στις βρύσες αναγράφεται το όνομα του δωρητή και και ο χρόνος που κατασκευάστηκαν,δηλαδή το 1777.Είναι φτιαγμένες από μάρμαρο, έχουν ξεχωριστό αρχιτεκτονικό χαρακτήρα και υπέροχα ανάγλυφα.

  Οι ξερολιθιές , τα πηγάδια ,οι δημόσιες βρύσες και οι στέρνες αποτελούν βασικά στοιχεία της παραδοσιακής Αιγαιοπελαγίτικης  αρχιτεκτονικής .

 Η  χρήση στερνών και πηγαδιών ακόμα και σήμερα είναι η απόδειξη ότι αποτελούν  ζωντανή κληρονομιά, με αμείωτη την αξία τους στο πέρασμα των χρόνων. 

 Σήμερα κατασκευάζονται  και κλειστές δεξαμενές για τη συλλογή του νερού της βροχής.

Σεβόμαστε το νερό ως πολύτιμο αγαθό, δεν το σπαταλούμε αλλά φροντίζουμε για την εξοικονόμησή του.