Κυριακή 16 Νοεμβρίου 2014

κυκλάμινο

 το κυκλάμινο. ένα από τα ομορφότερα αγριολούλουδα, είναι το λουλούδι που ξεχωρίζει  κατά το μήνα Νοέμβριο.  

 άλλες ονομασίες    
                             σκυλάκι, τουρκάκι, λαγόψωμο, λαγουδάκια, κυκλαμιές, κοτταρίδες, κολλιτσίνια, τρικλαμίδες‘’αυτιά του λαγού’’ στην Κέρκυρα, ‘’λουλάδες’’ στην Κάσο,  χοιρόψωμο επειδή τις ρίζες του τις τρώνε τα γουρούνια. 
Στην Κύθνο τα λένε αγριοπατάτες του σκίνου.   


Τα κυκλάμινα, οι κρόκοι, τα κολχικά, και λίγο μετά οι ανεμώνες, είναι τα πρώτα αγριολούλουδα, που φυτρώνουν και ανθίζουν  με τις πρώτες βροχές του φθινοπώρου.

Στην Ελλάδα συναντώνται 5 αυτοφυή είδη.Στην Πάρο φυτρώνει το Κυκλάμινον το γραικόν (Cyclamen graecum) το οποίο απαντάται μόνο στην ηπειρωτική και νησιωτική Ελλάδα και την Κρήτη και φτάνει μέχρι τα παράλια της Τουρκίας και της Κύπρου.
Τα κυκλάμινα είναι ποώδη πολυετή φυτά,  με πλατυσμένο κονδυλόμορφο βλαστό (η πατάτα του είναι ο βλαστός του)  και έρπουσες ρίζες.  Έχει   μικρό ύψος και ωραία καρδιόσχημα  φύλλα, σκούρα πράσινα στο επάνω μέρος και  συνήθως κοκκινωπά στην κάτω επιφάνεια,  με μακριούς μίσχους. Τα λουλούδια του  είναι ρόδινα, λευκά, μωβ ή πορφυρά  με  πολύ  μακρύ ποδίσκο και γέρνουν προς τα κάτω.


 Το αρχαίο του όνομα ήταν «κυκλάμινος» κατά τον Θεόφραστο και μάλλον  η ονομασία τους  οφείλεται στον κυκλικό τρόπο με τον οποίο τυλίγονται οι μίσχοι των φύλλων του.
Ετυμολογικά η λέξη προέρχεται από την λέξη «κύκλος» (πρβλ. σησάμινος, συκάμινος).

Στην αρχαιότητα τα κυκλάμινα ήταν γνωστά και ως ‘’κισσόφυλλα’’, λόγω της ομοιότητας των φύλλων τους με εκείνα του κισσού, αλλά και ως ‘’χελώνια’’, επειδή το σχήμα του βολβού της ρίζας τους παραπέμπει σε χελώνα.


Πολλά κυκλάμινα και κίτρινες πούλες υπάρχουν κοντά στο μοναστήρι του Άγιου Μηνά.










       Στη λογοτεχνία

Κυκλαδινό κυκλάμινο/ στου βράχου τη σχισμάδα/ πού βρήκες χρώματα κι ανθείς/ πού μίσχο και σαλεύεις. -

Μέσα στο βράχο σύναξα/ το γαίμα στάλα στάλα/ μαντήλι ρόδινο έπλεξα/ κι ήλιο μαζεύω τώρα








Μικρό πουλί μικρό πουλί τριανταφυλλί,δεμένο με κλωστίτσα,
με τα σγουρά φτεράκια του στον ήλιο πεταρίζει
Κι αν το τηράξεις μια φορά θα σου χαμογελάσει
 κι αν το τηράξεις δυο και τρεις θ' αρχίσει το τραγούδι

   Γ.Ρίτσος, Δεκαοχτώ Λιανοτράγουδα της Πικρής Πατρίδας
  
Εκεί που φύτρωνε φλισκούνι κι άγρια μέντα
 κι έβγαζε η γη το πρώτο της κυκλάμινο
τώρα χωριάτες παζαρεύουν τα τσιμέντα
και τα πουλιά πέφτουν νεκρά στην υψικάμινο.

                                              Νίκος Γκάτσος                                                   


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου